آنچه حائز اهمیت است امکان تولید خودروهای برقی در کشور است موضوعی که تجربه ۵ دهه تولید و مونتاژ خودروی بنزینی در کشور نشان داده صنایع خودرویی کشور به دلیل حضور سایه پر رنگ دولت همواره با نبود نظام تصمیم گیری متمرکز مواجه بوده و به‌رغم حمایت‌هایی که دولت‌ها از سوگلی صنعت کشور انجام داده‌اند بازهم شاهد زیان انباشته خودروسازانی هستیم که با خروج شرکای خارجی از پس تولید خودروهایی که ادعای بومی سازی ۹۵ درصدی آن را دارند نیز بر نمی‌آیند. موضوعی که به اعتقاد کارشناسان تولید خودروهای برقی اگرچه به لحاظ فنی و مهندسی چندان کار شاقی نیست اما تولید این خودروها در سطح انبوه به زیرساخت‌های اساسی در طراحی و همچنین برخورداری از تکنولوژی‌های خاص به همراه فرهنگ سازی و ایجاد مشوق برای استقبال از این نوع محصولات نیاز دارد که در شرایط کنونی و با وجود ضعف‌های اساسی در سیاست‌های صنعت خودروی کشور تحقق آن با اما و اگرهای خاصی همراه است. به گفته تحلیلگران اگرچه برخی از اقدامات از سوی خودروسازان با شرکت مپنا در این رابطه صورت گرفته اما نمی‌توان انتظار داشت خریداران برخلاف سایر کشورها که خودروهای الکتریکی در آن از آخرین تکنولوژی و طراحی‌های جهانی برخودار است خردیاران ایرانی از پراید یا پژوی ۳۰ سال قبل که به موترو الکتریکی مزین شده استقبال کنند.
اما و اگرهای ساخت
بابک صدرایی کارشناس خودرو در رابطه با دلایل عدم تولید خودروی برقی در کشور به «آرمان ملی» می‌گوید: هم اکنون استقبال از خودروهای برقی به واسطه مشکلاتی که به لحاظ باتری و گرانی محصول وجود دارد از استقبال کمتری نسبت به خودروهای بنزینی برخوردار است، بنابراین در ایران نیز لازم است برای استفاده از این خودروها دولت مشوق‌های لازم را اعمال کند، همچنین باید از کار فرهنگی برای افزایش استفاده بهره گیری کرد. وی با عنوان اینکه استفاده از خودروهای برقی نیازمند زیرساخت‌های لازم است، گفت: مسأله تولید شوخی نیست که با ساخت یک خودرو از سوی یک فرد خلاق بتوان به تولید انبوه آن دست یافت این در حالیست که صنایع خودروسازی کشور در تولید حتی گیربکس اتوماتیک سال‌ها با چالش مواجه بودند بنابراین نمی‌توان انتظار داشت شخصی که یک خودرو با تجمیع قطعات خودروهای دیگر ساخته انتظار داشت که به تولید انبوه رساند. وی با تاکید بر اینکه خط تولید به زیرساخت‌های اساسی نیاز دارد، گفت: علاوه بر برخورداری از توانمندی های علمی و فنی در حوزه صنعت خودرو افراد و طراحان خلاق زیادی وجود دارند اما اینکه بتوان با مدیریت و تامین منابع مالی در راستای تولید صنعتی خودرو بهره گیری کرد موضوعی است که هم اکنون به واسطه نبود سیستم جامع امکان پذیر نخواهد بود. این کارشناس صنعت خودرو تاکید کرد: برای تولید خودرو حتی خودروهای بنزینی به تفکر سیستمی نیاز است به عنوان مثال چند سال قبل موضوع تولید خودرو با سوخت آب مطرح شد که اساسا فاقد امکان تولید است و بررسی نشان داد این ادعای فاقد اعتباری است بنابراین هر از چند گاهی در کشور ادعاهایی از این دست مطرح می‌شود اما باید قبل از هر اقدامی با ایجاد تفکر سیستمی در جهت بهره گیری از آن اقدام کرد.
اسباب بازی‌های بزرگسالان
امیر حسن کاکایی کارشناس خودرو نیز درباره امکان تولید خودروهای برقی در کشور به «آرمان ملی» می گوید:خودروی برقی اختراع سال ۱۹۱۶ است، بنابراین اینکه کسی مدعی تولید خودروی برقی باشد چندان چیز عجیبی نیست اما آنچه در خودروی الکتریکی حائز اهمیت است کیفیت مناسب همچون پیمایش و قیمت مناسب است که امکان رقابت پذیری داشته باشد. وی با عنوان اینکه در همه دنیا برای خودروی برقی یارانه پرداخت می‌شود، گفت: در ایران خودروی برقی از سال ۸۳ شروع شد اما مشکلی در این زمینه وجود داشت علاوه بر قیمت تمام شده بالا نبود زیر ساخت های لازم بود که امکان تولید انبوه را میسر نمی‌کرد. وی با عنوان اینکه ساخت نمونه‌هایی که با استفاده از موتور و یا باتری از کشورهای دیگر تهیه شده بیشتر جنبه تفریحی و اسباب بازی دارد گفت: ایران خودرو، مپنا و سایپا همچون خیلی از کشورهای دنیا ساخت خودروی برقی بر روی پلت‌فرم‌های کنونی را انجام داده‌اند که نشان می‌دهد در صنعت خودروی کشور تکنولوژی لازم برای ساخت این خودروها وجود دارد و صنعت خودرو توان طراحی و تولید دارد اما آنچه حائز اهمیت است امکان تامین انرژی و منابع آن است که در حال حاضر امکان پذیر نیست. کاکایی با عنوان اینکه باید اولویت‌ها نخست در تولید خودرو متناسب با شرایط اقتصادی و نیازهای حمل و نقلی کشور مورد بررسی قرار گیرد، گفت: در ایران تا یک دانسیته از باتری تولید می‌شود اما ساخت باتری‌هایی که در خودروهای الکتریکی و دستگاه‌های های‌تک مصرف می‌شود نیازمند تکنولوژی خاص است که اگرچه در تئوری امکان ساخت وجود دارد اما حتی باتری و موتورهایی که هم اکنون ساخته می‌شود مربوط به حداقل چند دهه قبل است که راندمان آن قابل مقایسه با نمونه‌های مشابه نیست.
دانش فنی ساخت وجود دارد
سهیل معمارباشی مدیرکل صنایع خودرو و نیرومحرکه وزارت صنعت، معدن و تجارت در خصوص امکان تولید خودروهای برقی می‌گوید: دانش فنی ساخت خودروهای برقی در کشور وجود دارد، این خودروها از قطعات و مجموعه‌های کمتری نسبت به خودروهای درون‌سوز تشکیل شده‌اند و به راحتی قابل تولیدند، اما بحث اساسی در تولید این خودروها موضوع باتری است، این فناوری هر روز در حال پیشرفت است به‌طوری که همه روزه اخباری از تولید باتری‌های جدید با توان و قابلیت ذخیره‌سازی بالا، امکان پیمایش بالای خودروها و وزن کمتر به گوش می‌رسد. وی با تاکید بر اینکه نباید در حوزه باتری خودرو سرمایه‌گذاری کنیم، ادامه داد: در سایر بخش‌های این دسته از خودروها یعنی موتور الکتریکی، پلت‌فرم الکتریکال و غیره امکان کار در کشور وجود دارد. معمارباشی یادآور شد: امروز ۷۰ درصد باتری خودروهای برقی جهان توسط چینی‌ها تولید می‌شود و طی پنج سال آینده سهم این کشور از آن به ۹۰ درصد افزایش خواهد یافت، این نشان می‌دهد که دنیا نیز به دنبال سرمایه‌گذاری در این بخش نیست، زیرا چینی‌ها با در اختیار داشتن فناوری، آن را ارزان تولید می‌کنند. مدیرکل صنایع خودرو و نیرومحرکه وزارت صنعت تصریح‌کرد: مشکل اصلی در این حوزه، نه تولید بلکه تقاضا است، یعنی باید بتوانیم انگیزه لازم را در خودروسازان و مشتریان برای تولید و خرید خودروی برقی ایجاد کنیم. وی اضافه کرد: تولید این خودروها در جهان گران تمام می‌شود، حتی چینی‌ها ۵۰ درصد قیمت این خودرو را به خریداران یارانه می‌دهند، اما مصوبه‌های موجود در کشور تاکنون انگیزه‌های لازم را در تولیدکنندگان و خریداران ایجاد نکرده است. معمارباشی گفت: به‌طور مثال مردم چرا باید به‌جای خرید دنای ۳۰۰ میلیون تومانی، مدل برقی آن را ۵۰۰ میلیون تومان بخرند؟ باید در این زمینه به ایجاد انگیزه بپردازیم. وی تاکید کرد: در زمینه خودرو و موتورسیکلت‌های برقی، تا زمانی که انگیزه لازم در بازار و مشتری ایجاد نشود، به توفیق نخواهیم رسید. بر اساس برنامه ریزی‌هایی که از سوی کشورهای اروپایی صورت گرفته تا سال ۲۰۳۵ تولید خودروهای بنزینی در این کشورها به صفر خواهد رسید و خودروهای برقی جایگزین آنها خواهد شد، بنابراین باید توجه داشت که خودروهای برقی آینده اجتناب ناپذیر صنعت خودرو خواهند بود. استفاده از خودروهای برقی، نیازمند زیرساخت‌های خاصی است که بدون توسعه آنها، استفاده از خودروهای برقی یا ممکن نیست، یا به دشواری صورت خواهد پذیرفت. یکی از این زیرساخت‌ها، نیاز به وجود ایستگاه‌های شارژ خودروی برقی است همه تحقیقات نشان می‌دهد که در هر نقطه از جهان، توسعه تولید و استفاده از خودروهای برقی، نیازمند حمایت‌های دولتی است. البته در چند سال اخیر اقداماتی در خصوص تولید خودروهای برقی از سوی گروه مپنا و دو شرکت خودروسازی کشور صورت گرفته و حتی آخرین اخبار از احداث ۴۰ جایگاه شارژ خودرو در کشور خبر می‌دهد اما با توجه به اینکه خودروسازان داخلی با به‌کارگیری پلت‌فرم‌های کنونی اقدام به ساخت چند نمونه خودروی برقی کرده‌اند (مانند رانا). اما این استراتژی چندان موفق نبوده است. زیرا قیمت و کیفیت خودروهای تولید شده قابل رقابت با نمونه‌های خارجی نبوده و استقبال چندانی از این تولیدات نشده است.
منبع/ آرمان ملی